Een mens wordt stil gezet (column Herman Slurink)

Op 6 maart vertelde ik onder de titel “Opdat wij niet vergeten” het verhaal van het gezin van mijn vader in oorlogstijd. Aanleiding was het plaatsen van een struikelsteen ter nagedachtenis aan Toon Slurink die op 8 maart 1945 werd gefusilleerd bij de “Woeste Hoeve”. 

Twee weken geleden verscheen een prachtige gezamenlijke uitgave Van Old Ni-js, Hasselt Historiael en de Sluziger Kroniek onder de titel “75 jaar vrijheid”, een blad ter herinnering aan oorlog en bevrijding in Zwartewaterland. Ieder huis kreeg een gratis exemplaar door de brievenbus en ik was heel blij verrast dat het volledige verhaal van mijn vader Herman Slurink hierin stond afgedrukt. Een prachtig document.

Afgelopen week wapperden de vlaggen in Zwartsluis ter herinnering aan 75 jaar bevrijding.
Een nieuwe tijd van wederopbouw brak aan. Hoe pakten de mensen wier leven gedurende jaren aan een zijden draadje heeft gehangen de draad weer op? Er was geen tijd voor psychische bijstand of welke mogelijkheid maar ook om trauma’s te verwerken. Deze werden steeds dieper verborgen in de diepste krochten van de ziel om af en toe en onverwacht in boze dromen of een onrustig gemoed de kop weer op te steken.
Hard werken en in ons geval de zorg voor een gezin met acht kinderen leidden de zware gedachten af.

Wij hebben een prima thuis gehad met lieve en (haast te) zorgzame ouders. Over de oorlog werd weinig gesproken …tot dat ene interview tijdens zijn pensioen in 1995 die iedereen in Zwartewaterland nu heeft kunnen lezen.

Onlangs keek ik naar een aantal documentaires op TV Oost over de oorlogsjaren in onze streek. Prachtig opgetekende documenten die je kunt terugzien op ‘uitzending gemist’.
Omdat de ‘hoofdrolspelers’ veelal waren overleden en de kinderen aan het woord kwamen, viel mij op dat regelmatig werd gezegd dat er binnen het gezin pas veel later of helemaal niet werd gesproken over wat hun vader of moeder hadden meegemaakt, het was te verschrikkelijk, te erg om te delen…ze vonden er geen woorden voor.

Na alles wat we nu hebben kunnen lezen in twee publicaties voelde ik de drang om het verhaal van pa af te sluiten, als een soort afronding van een drieluik.
Zoals veel gebeurtenissen in het leven pas achteraf kunnen worden overdacht en beoordeeld besef ik nu steeds meer dat het niet voor niets is dat ik naar mijn vader ben genoemd. Ik ben enorm dankbaar dat ik de kans heb gekregen om dit voor hem te kunnen doen en voel me zo diep met hem verbonden. Gisteren en morgen is nu.

Na het overlijden van mijn vader, op 30 december 2010,  heb ik een In Memoriam geschreven.
De oorlogsjaren heb ik er uitgelicht en ik wil deze graag met jullie delen.

I  Langs het Wiede 

Goudgeel kleurt het wuivend riet,
een bries brengt de meren in beroering.
Licht voorover gebogen
zit een oude man in zijn scootmobiel.
Zijn blik verraadt een stille ontroering.

Een leven trekt aan hem voorbij
als een dagelijks terugkerend ritueel
een innerlijke drang stuurt hem
de buitenlucht, de velden in
het vrije landschap is zijn bidprieel.

Zo denkt hij aan de dagen zijner jeugd,
de daarbij horende ondeugd en streken.
De brede en de smalle weg
men kende nog de tucht.
De slechtheid van de mens
stond centraal in ellenlange preken.

De oorlog overspoelde Nederland
een familie in verzet.
Een verrader of een infiltrant…
“Ik neem de schuld op mij”
hij werd gevangengezet.

“Een mens wordt stilgezet”
“Het heeft zo moeten zijn”
Het lied: ‘Als g’ in nood gezeten, geen uitkomst ziet;
wil dan nooit vergeten, God verlaat u niet’
Een goddelijke balsem voor zijn eenzame pijn.

Na vier jaar de bevrijding in zicht
de bommen sloegen rondom in.
De cel kreeg nog een extra slot
doodsangst greep zich om hem heen.
De Amerikanen….eeuwig dank o God.

Van vreugde dansend op het bed
een blijdschap die zich nooit meer zal herhalen.
Een mensenleven dat werd stilgezet
een ervaring, zo ingrijpend diep
naar buiten toe niet te vertalen.

II  De oorlog voorbij

Pa was vaak verstrooid,
rusteloos en ongeduldig.
droomde weg in gezelschap
en tijdens preken.
Had moeite zich te concentreren,
was vaak in zichzelf gekeerd.
Het piekeren en prakkiseren,
een zichtbare wond aan zijn been
alsof hij zich iedere dag weer had bezeerd.

Die wond verwees naar een geheim,
een ervaring uit de oorlog.
Wij vroegen er vaak naar
maar het bleef voor ons verborgen.
“Houd er maar over op
ieder mens heeft zo zijn zorgen.”

Vaak snuffelden wij in die magische doos
met daarin een beslagen nummerplaat,
distributiebonnen,
foto’s van militairen met gerichte geweren,
een kogelhuls in half verroeste staat.

Vijftig jaar na de Tweede Wereldoorlog
werd pa opnieuw bevrijd.
Een onbekende journalist
brak de tralies open.
Het openhartig gesprek was een verrukking
en ontvouwde zich tot een waar geloofsgetuigenis
van een christen in verdrukking.

Eindelijk ontdekten wij het geheim
dat wij altijd al bij pa vermoedden,
4 jaar opgesloten in een cel,
waarnaar hij dagelijks terugkeerde
een leven lang.

Ach pa, je trouw aan het letterlijke Woord,
je emoties wanneer hierover werd gediscussieerd.
Die ene, ene Weg…..
Over dit alles viel een helder Licht,
het tij gekeerd.
De wond geheeld.

Op bescheiden wijze mocht je uit handen van
Zijne Koninklijke Hoogheid prins Bernhard
het Verzets-herdenkingskruis ontvangen.

In liefdevolle herinnering.

Herman Slurink. 

Lees ook: https://www.zwartsluisactueel.nl/2020/03/06/het-verhaal-van-toon-slurink/